Dziś bardzo istotny dzień dla kredytobiorców złotowych, którzy spłacili lub chcą spłacić wcześniej swój kredyt hipoteczny. Bardzo wielu z Państwa, zastanawiając się nad wcześniejszą spłatą kredytu, zwraca się do nas z pytaniem, co dzieje się z prowizją, którą bank pobrał przy zawieraniu umowy kredytu. W dzisiejszym orzeczeniu, które zapadło w sprawie przeciwko Santander Bank Polska S.A. (C-76/22), Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedział na pytanie, czy konsument (kredytobiorca) może odzyskać proporcjonalną część prowizji w sytuacji, gdy nie został on poinformowany o tym, że prowizja nie jest zależna od okresu obowiązywania umowy (okresu kredytowania), a zatem nie przysługuje mu proporcjonalny jej zwrot. Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.
Stan faktyczny – bank oddalił reklamację kredytobiorcy
Konsument zaciągnął w banku Santander Bank Polska S.A. kredyt hipoteczny na 30 lat. Po zawarciu umowy kredytu, kredytobiorca uiścił jednorazowo kwotę prowizji, która została uwzględniona w całkowitym koszcie kredytu. Kredyt został spłacony już półtora roku po podpisaniu umowy. Kredytobiorca złożył do banku reklamację, w której domagał się zwrotu proporcjonalnej części prowizji, która odpowiadałaby pozostałemu okresowi kredytowania, a zatem 341 miesiącom. Bank nie zgodził się z twierdzeniami klienta i oddalił reklamację. Klient, nie zgadzając się z rozstrzygnięciem banku, skierował sprawę o zapłatę do sądu. Pozew trafił do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie. Skład sędziowski rozstrzygający sprawę, nie będąc pewnym jak rozumieć dyrektywę unijną, którą musiał zastosować (Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi), wystosował do Trybunału Sprawiedliwości pytanie prejudycjalne, dotyczące wykładni wspomnianej dyrektywy.
Trybunał Sprawiedliwości znów po stronie konsumentów – treść wyroku
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, rozpoznając sprawę przedstawioną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie, przyznał rację kredytobiorcy i w wyroku orzekł:
- Artykuł 25 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniającej dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010
należy interpretować w ten sposób, że
w braku dostarczenia przez kredytodawcę informacji pozwalających sądowi krajowemu na zbadanie, czy prowizja pobierana przy zawieraniu umowy kredytu hipotecznego należy do kategorii kosztów, które są niezależne od okresu obowiązywania tej umowy, sąd ten powinien stwierdzić, że taka prowizja jest objęta prawem do obniżki całkowitego kosztu kredytu, o której mowa w tym przepisie.
- Artykuł 25 ust. 1 dyrektywy 2014/17 należy interpretować w ten sposób, że
z przepisu tego nie wynika żadna szczególna metoda obliczania pozwalająca na określenie kwoty obniżki całkowitego kosztu kredytu, o której mowa w tym przepisie.
Trybunał uznał zatem, iż banki, przy zawieraniu umowy kredytu hipotecznego, mają obowiązek informowania klienta, czy prowizja za udzielenie kredytu i jej ewentualny zwrot przy wcześniejszej spłacie, zależna jest od okresu kredytowania. W sytuacji, gdy bank nie wypełnił obowiązku informacyjnego w tym zakresie, sąd rozpoznający sprawę powinien dojść do przekonania, że kredytobiorcy należy się proporcjonalny zwrot prowizji. TSUE zwrócił również uwagę, iż prawo unijne zawiera gwarancję tego, iż konsument nie będzie karany za niedopełnienie obowiązków informacyjnych przez bank.
Podsumowanie
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po raz kolejny pokazuje, iż prawo unijne chroni konsumentów przed praktykami banków, które mogą naruszać ich interesy. W przypadku omawianej w powyższym artykule prowizji, bardzo istotne jest zastrzeżenie, iż prowizja ta musi zostać uiszczona jednorazowo, przy zawieraniu umowy kredytu. Jest to najczęściej spotykana forma płatności prowizji przez konsumenta. Jeżeli bank, podczas zawierania umowy kredytu hipotecznego, nie poinformował klienta, że pobrana prowizja nie jest zależna od okresu kredytowania, jest on zobowiązany do zwrotu kwoty odpowiadającej proporcjonalnie pomniejszonej prowizji za pozostały okres kredytowania. Przy całkowitej spłacie kredytu warto zwrócić uwagę na kwestię prowizji w umowie i w razie wątpliwości, zasięgnąć pomocy prawnika.