PORADNIK FRANKOWICZA
autorstwa adw. Daniela Ostaszewskiego
Dla kogo jest poradnik frankowicza?
Poradnik to książka informacyjna powstała z myślą o frankowiczach, którzy zastanawiają się, czy wkroczyć na batalię sądową z bankiem o unieważnienie umowy kredytowej lub jej odfrankowienie.
Zestaw pytań i odpowiedzi opracowany został na podstawie najczęściej zadawanych zapytań kredytobiorców frankowych.
Jakie kwestie związane z kredytami frankowymi znajdują się w poradniku?
- Wyjaśniam podstawowe kwestie dotyczące kredytów indeksowanych i denominowanych do franka szwajcarskiego.
- Wyjaśniam na czym polega “oszustwo bankowe” związane z manipulowaniem przy ustalaniu kursu franka szwajcarskiego.
- Omawiam jakie roszczenia Państwu przysługują i określam ich wysokości.
- Opowiem też o tym jak przygotować się do złożenia pozwu, ile trwa proces frankowy, ile kosztuje, jakim wynikiem się on może zakończyć i czy warto czekać z wytoczeniem sprawy frankowej.
Poradnik napisany został w sposób umożliwiający poznanie podstawowych zagadnień prawnych, a także wyjaśnienie krok po kroku, jak wespół z doświadczonym prawnikiem poprowadzić batalię z bankiem w drodze po sukces i wielkie oszczędności.
Daniel Ostaszewski
Radca prawny, Partner
Radca prawny, posiada wieloletnie doświadczenie w obsłudze największych podmiotów gospodarczych w kraju i za granicą (w tym spółek giełdowych). Specjalista w dziedzinie prawa handlowego i cywilnego. Swoje doświadczenie zdobywał w najlepszych kancelariach prawnych w kraju. Ukończył studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Università degli Studi di Catania we Włoszech.
511 030 795
d.ostaszewski@cno-legal.pl
Wstęp - frankowicze i kredyty frankowe
Kim są frankowicze?
Frankowicze to grupa ponad 800 tysięcy Polaków, którzy w latach 2005-2009 roku zawarli umowy kredytowe powiązane z kursem franka szwajcarskiego na łączną kwotę ponad 163 mln złotych.
Pomimo ponad 10 letniej spłaty kredytu, zobowiązanie względem banku zamiast maleć, stale rośnie. Wszystko w skutek stosowania przez bank nieuczciwych zapisów umowy!
Dlaczego kredytobiorcy decydowali się na wzięcie kredytu frankowego?
Kredytobiorcy w większości przypadków nigdy nie chcieli zawierać kredytu powiązanego z frankiem szwajcarskim. Zależało im na zwykłym kredycie hipotecznym w PLN. Pracownicy banku przekonywali ich jednak, iż z uwagi na stabilność waluty jaką jest CHF, ich zdolność kredytowa jest większa, a kredyt będzie tańszy.
Bankierzy nie tłumaczyli nigdy jaki wpływ ma zmiana kursu CHF na saldo zadłużenia kredytu oraz wysokość raty.
Dlaczego kredyty, które zawierali kredytobiorcy są tylko z nazwy kredytami frankowymi - nie są kredytami walutowymi?
Kredyt walutowy to kredyt, w którym CHF zostaje wskazany w umowie. Kredytobiorca otrzymuje CHF oraz spłaca CHF.
W polskich umowach frankowych z lat 2005-2009 kredytobiorca nigdy nie otrzymywał franka szwajcarskiego. CHF stanowił jedynie miernik wartości pozwalający bankowi na uzyskanie dodatkowej nieuprawnionej korzyści.
Spis treści
Dwa rodzaje kredytów frankowych - kredyty denominowane i indeksowane do CHF
Czym różni się kredyt indeksowany od denominowanego?
Kredyt indeksowany
Kredyt indeksowany to kredyt, którego wartość zostaje wyrażona w złotych. Kredyt wypłacany jest w złotych, a z chwilą jego wypłaty przez bank, saldo zadłużenia kredytobiorcy zostaje przeliczone na CHF (franki szwajcarskie) wedle kursu kupna CHF wyznaczanego przez bank w dniu wypłaty kredytu lub jego transzy.
Kredyt denominowany
Kredyt denominowany to kredyt, którego wysokość zostaje wyrażona w walucie obcej, natomiast kredytobiorcy wypłacana jest jego równowartość w złotych. Przeliczenie równowartości kredytu wyrażonego w walucie obcej na złote odbywa się po kursie kupna wyznaczanym przez bank. Taki mechanizm oznacza, że kredytobiorca w chwili zawierania umowy nie wie, ile dokładnie otrzyma środków w złotych.
Ważne
Wyróżniamy dwa rodzaje kredytów pseudofrankowych – kredyty indeksowane oraz denominowane.
W jaki sposób banki uzyskiwały dodatkową korzyść w umowach frankowych?
Dlaczego umowy frankowe są wadliwe?
Umowy frankowe są w większości wadliwe, albowiem zawierają tzw. niedozwolone postanowienia umowne, które pozwalają bankowi na nieweryfikowalne samodzielne ustalanie kursu franka szwajcarskiego zarówno przy wypłacie, jak i spłacie kredytu. Prawnicy nazywają takie zapisy tzw. klauzulami abuzywnymi. Bank zapewnia sobie możliwości ustalania wysokości kursu przeliczeniowego waluty, a w konsekwencji także wysokości zadłużenia i rat kredytowych.
Kredytobiorca zostaje oszukany już w momencie wzięcia kredytu – gdyby kredytobiorca zdecydował się w dniu wzięcia kredytu spłacić go – traciłby kilka tysięcy złotych.
Jakie obowiązki ciążyły na banku w momencie udzielania kredytu w CHF?
Na banku ciążył obowiązek informowania kredytobiorców o ryzyku kursowym CHF w sposób przejrzysty. Prawie wszystkie umowy kredytowe powiązane z kursem waluty obcej przewidują przeliczenia według dwóch różnych kursów: kursu kupna przy wypłacie oraz kursu sprzedaży przy spłacie kredytu. Przed zawarciem umowy klient winien otrzymać wszystkie informacje istotne dla oceny ryzyka i kosztów związanych z zawarciem umowy.
Banki naruszały ww. wymogi dotyczące przejrzystości umów i informowania kredytobiorców o ryzyku kursowym CHF.
Przykład
Kredyt 400000 PLN indeksowany do CHF z dnia 3 września 2008 roku.
Kurs kupna CHF jaki stosował bank przy wypłacie na dzień 3 września 2008 roku
1,91
Kurs kupna CHF w NBP
2,02
KREDYTOBIORCA “otrzymywał” 203 045 CHF.
Gdyby bank stosował kurs kupna CHF w NBP na dzień 3 września 2008 roku kredytobiorca otrzymałby 198 019 CHF. RÓŻNICA prawie 4000 franków szwajcarskich.Kurs sprzedaży CHF jaki bank stosował przy spłacie kredytu na dzień 3 września 2008 roku
2,08
Kurs sprzedaży CHF w NBP
2,05
Klauzule niedozwolone (abuzywne) w umowach frankowych
Czy klauzule abuzywne dotyczą wszystkich kredytobiorców?
Nie. Klauzule abuzywne dotyczą tylko konsumentów, a więc osób które nie brały kredytu na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Czy przedsiębiorca nie ma prawa żądania stwierdzenie nieważności umowy kredytowej?
Przedsiębiorcy nie mogą powoływać się na istnienie bezskutecznych klauzul abuzywnych. Mogą wykazywać jednak nieważność umowy w oparciu o naruszenie art. 69 ustawy prawo bankowe lub przekroczenie granic swobody umów z art. 353[1] k.c.
Dodatkowo mogą udowadniać, iż umowa w CHF jest w rzeczywistości umową mającą cechy instrumentu finansowego.
A zatem jest to trudniejsze, ale nie niemożliwe.
Jakie banki stosowały niedozwolone postanowienia umowne?
Ważne
Praktycznie wszystkie banki w Polsce w latach 2005-2009 stosowały niedozwolone postanowienia umowne.
Wykaz banków, które umieściły w umowach kredytów frankowych klauzule niedozwolone
Kliknij na nazwę banku, aby rozwinąć informację o klauzulach abuzywnych stosowanych w umowach kredytów frankowych.
Klauzule abuzywne w umowach frankowych
Deutsche Bank
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„Kwota Kredytu będzie wypłacana Kredytobiorcy w złotych. Do przeliczania kwoty Kredytu na złote Bank zastosuje kurs kupna CHF opublikowany w „Tabeli kursów dla kredytów mieszkaniowych i konsolidacyjnych walutach obcych Deutsche Bank PBC S.A.”, obowiązujący w Banku w dniu wypłaty kwoty Kredytu lub jego transzy. Za zgodą Banku kredyt może zostać wypłacony również w CHF lub w innej walucie.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Spłata kredytu następować będzie poprzez obciążenie na rzecz Banku Rachunku Bankowego Kredytobiorcy kwotą w złotych stanowiącą równowartość bieżącej Raty w CHF, zadłużenia przeterminowanego i innych należności Banku w CHF obliczonych przy zastosowaniu kursu sprzedaży CHF opublikowanego w „Tabeli kursów dla kredytów mieszkaniowych i konsolidacyjnych w walutach obcych Deutsche Bank PBC S.A.” (…). Za zgodą Banku Kredytobiorca może dokonywać spłat kredytu także w CHF lub innej walucie.”
Postanowienie dot. wcześniejszej spłaty kredytu:
„Kwota podlegająca wcześniejszej spłacie winna zostać uiszczona w złotych na rachunek Banku wskazany w pkt 17 Tabeli. Wpłacona kwota zostanie przeliczona na CHF przy zastosowaniu kursu sprzedaży CHF opublikowanego w „Tabeli kursów (…)”
Kredyt Bank S.A. (następnie Bank Zachodni WBK, obecnie Santander Bank Polska S.A.)
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„Kwota kredytu denominowanego (waloryzowanego) w CHF lub transzy kredytu zostanie określona według kursu kupna dewiz dla wyżej wymienionej waluty zgodnie z „tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania kredytu lub transzy kredytu.”
Postanowienie dot. wykorzystania kredytu:
„Każda transza kredytu wykorzystywana jest w złotych, przy jednoczesnym przeliczeniu wysokości transzy według kursu kupna dewiz w CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu wykorzystania danej transzy.”
Postanowienie dot. wysokości raty kapitałowo–odsetkowych:
„Spłata rat kapitałowo-odsetkowych dokonywana jest w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w Banku w dniu spłaty. Wysokość rat kapitałowo–odsetkowych w złotych zależy od wysokości kursu sprzedaży dewiz dla CHF obowiązującego w Banku w dniu spłaty, a tym samym zmiana wysokość ww. kursu waluty ma wpływ na ostateczną wysokość spłaconego przez Kredytobiorcę kredytu.”
BRE Bank S.A (aktualnie mBank S.A.)
W niniejszym przypadku postanowienia niedozwolone wystąpiły zarówno w umowie, jak i w regulaminie jego udzielenia.
Postanowienie umowne dot. udzielenia kredytu:
„mBank udziela Kredytobiorcy, na jego wniosek, Kredytu hipotecznego przeznaczonego na określony cel określony w § 1 ust. 1 zwanego dalej Kredytem, w kwocie określonej w § 1 ust. 2, waloryzowanego kursem kupna waluty CHF wg tabeli kursowej BRE Banku S.A. Kwota kredytu wyrażona w CHF walucie jest określona na podstawie kursu kupna waluty CHF z tabeli kursowej BRE Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia Kredytu/transzy kredytu”
Postanowienie umowne dot. spłaty kredytu:
„Raty kapitałowo-odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej BRE Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50”
Postanowienie regulaminu dot. wypłaty kredytu:
„W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, wypłata kredytu następuje w złotych według kursu nie niższego niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu. W przypadku wypłaty kredytu w transzach stosuje się kurs nie niższy niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty poszczególnych transz. Saldo z tytułu kredytu wyrażone jest w walucie obcej obliczane jest według kursu stosowanego przy uruchomienia kredytu. (…)”.
Postanowienie regulaminu dot. spłaty kredytu:
„W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej raty kredytu podlegające spłacie wyrażone są w walucie obcej i w dniu wymagalności raty kredytu pobierane są z rachunku bankowego (…) według kursu sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązują w Banku na koniec dnia roboczego poprzedzającego dzień wymagalności raty spłaty kredytu.”
Getin Bank Spółka Akcyjna (aktualnie Getin Noble Bank S.A.)
Klauzula indeksacyjna:
„(…) indeksowanego kursem CHF na warunkach określonych w niniejszej umowie kredytowej oraz „Regulaminie do umowy kredytu hipotecznego” zwanego dalej Regulaminem, stanowiącym integralną część umowy”
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłacanych środków będzie przeliczana na walutę, do której indeksowany jest kredyt według kursu kupna walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” – obowiązującego w dniu uruchomienia środków”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Wysokość zobowiązania będzie ustalona jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w walucie indeksacyjnej – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” do waluty wyrażonej w umowie – obowiązującego w dniu spłaty.”
Bank Millennium S.A.
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„Kredyt jest indeksowany do CHF, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku Millennium w dniu uruchomienia kredytu lub transzy. Po uruchomieniu kredytu lub pierwszej transzy kredytu wypłacanego w transzach Bank wysyła do Kredytobiorcy pismo, informujące o wysokości pierwszej raty kredytu, kwocie kredytu w CHF oraz jego równowartości w PLN zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku Millennium w dniu uruchomienia kredytu/transzy, przy czym zmiany kursów walut w trakcie okresu kredytowania mają wpływ na wysokość kwoty zaciągniętego kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Kredytobiorca zobowiązuje się spłacić kwotę kredytu w CHF ustaloną zgodnie z § 2 w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży CHF obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z Tabelą Kursów Walut Obcych Banku Millennium S.A.”
W przypadku Banku Millennium często jako postanowienie niedozwolone uznawany jest także zapis dot. całkowitego kosztu kredytu. Bank Millennium wyliczał całkowity koszt udzielonego kredytu po kursie kupna waluty obcej – nie uwzględniając różnic kursowych – a zwłaszcza tego, że jego splata nastąpi po kursie sprzedaży.
Euro Bank S.A. (aktualnie Bank Millennium S.A.)
Postanowienie dot. uruchomienia środków:
„Kredyt może zostać uruchomiony jednorazowo lub wieloetapowo w postaci transz, zgodnie z treścią Umowy. Wysokość zadłużenia z tytułu udzielonego Kredytu indeksowanego do waluty obcej wyrażona jest w walucie obcej, po przeliczeniu uruchomionych środków po kursie kupna danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu ich uruchomienia.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Kwoty Rat spłaty Kredytu indeksowanego do waluty obcej określone są w walucie obcej a spłacane w PLN, przeliczone po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą obowiązującą w dniu poprzedzającym dzień spłaty Raty określonym w Umowie.”
Bank BPH S.A.
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„Jednocześnie Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że kwota kredytu lub transzy kredytu wypłacana jest w złotych po przeliczeniu według kursu kupna waluty kredytu obowiązującego w Banku w dniu wypłaty kwoty kredytu lub transzy kredytu, zgodnie z Tabelą kursów walut Banku BPH S.A. ogłaszaną w siedzibie Banku z zastosowaniem zasad ustalania kursów walut obowiązujących w Banku.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„jednocześnie Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że kwota spłaty podlega przeliczeniu na złote po kursie sprzedaży waluty kredytuobowiązującym w Banku w dniu dokonywania spłaty, zgodnie z Tabelą kursów walut Banku BPH S.A. ogłaszaną w siedzibie Banku z zastosowaniem zasad ustalania kursów walut obowiązujących w Banku.”
Odesłanie w umowie do załącznika:
„Strony umowy ustalają, że spłata kredytu następuje: w złotych – zgodnie z zasadami określonymi w Załączniku nr 7 do umowy kredytu.”
BPH GE Money Bank S.A. (aktualnie Bank BPH S.A.)
Postanowienie dot. salda:
„W dniu wypłaty saldo jest wyrażone w walucie, do której indeksowany jest Kredyt, według kursu kupna waluty do której indeksowany jest Kredyt, podanego w Tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A (…)”
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„Każdorazowo wypłacana kwota złotych polskich, zostanie przeliczona na walutę, do której indeksowany jest Kredyt według kursu kupna waluty Kredytu podanego w Tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A., obowiązującego w dniu dokonania wypłaty przez Bank.”
Postanowienia dot. spłaty kredytu:
„Spłata kredytu będzie dokonywana w ratach, zwanych dalej „Ratami” (…). Raty płatne będą przez Kredytobiorcę, w złotych polskich, miesięcznie, z zachowaniem postanowień ust. 1.”
oraz
„Rozliczenie każdej wpłaty dokonanej przez Kredytobiorcę, będzie następować z datą wpływu środków do Banku, według kursu sprzedaży waluty do której jest indeksowany Kredyt, podanego w Tabeli kursów kupna/sprzedaży dla kredytów hipotecznych udzielanych przez GE Money Bank S.A. obowiązującego w dniu wpływu środków do Banku.”
Także postanowienie dot. całkowitego kosztu kredytu jest uznawane za postanowienie niedozwolone. Wynika to z tego, że Bank ten dokonywał wyliczenia tej kwoty w oparciu o kurs kupna waluty obcej – nie uwzględniając różnic kursowych – a zwłaszcza tego, że jego spłata nastąpi po kursie sprzedaży.
EFG Eurobank Ergasias S.A. (następnie Polbank EFG , aktualnie BGŻ BNP Paribas S.A.)
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej, wypłata kredytu następuje w złotych według kursu nie niższego niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty środków z kredytu. W przypadku wypłaty kredytu w transzach stosuje się kurs nie niższy niż kurs kupna zgodnie z Tabelą obowiązującą w momencie wypłaty poszczególnych transz. Saldo z tytułu kredytu wyrażone jest w walucie obcej obliczane jest według kursu stosowanego przy uruchomienia kredytu. (…)”.
Postanowienie dot. spłaty:
„W przypadku kredytów indeksowanych do waluty obcej raty kredytu podlegające spłacie wyrażone są w walucie obcej i w dniu wymagalności raty kredytu pobierane są z rachunku bankowego (…) według kursu sprzedaży zgodnie z Tabelą obowiązują w Banku na koniec dnia roboczego poprzedzającego dzień wymagalności raty spłaty kredytu.”
Raiffeisen Bank Polska S.A. (aktualnie BGŻ BNP Paribas S.A)
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„W przypadku Kredytu udzielonego w walucie obcej CHF/EUR/USD kwota Kredytu zostanie wypłacona w złotych wg kursu kupna danej waluty zgodnie z obowiązującą w Banku w dniu Uruchomienia Kredytu/Transzy Kredytu Tabelą Kursów walut dla produktów hipotecznych w Raiffeisen Bank Polska Spółka Akcyjna.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„W przypadku Kredytu udzielonego w CHF/EUR/USD kapitał, odsetki oraz inne zobowiązania z tytułu Kredytu, poza wymienionymi w § 3 ust. 1 Umowy wyrażone w walucie obcej spłacane będą w złotych jako równowartość kwoty podanej (w walucie) przeliczonej: wg kursu sprzedaży waluty zgodnie z obowiązującą w Banku (…) Tabelą kursów walut dla produktów hipotecznych w Raiffeisen Bank Polska S.A. w przypadku wpłat dokonywanych przed tym terminem lub w tym terminie.”
W przypadku umowy kredytu udzielanego przez Raiffeisen Bank Polska S.A. jako postanowienie niedozwolone uznawane są także zapisy dot. sposobu ustalania oprocentowania kredytu. Wynika to z tego, że ww. bank nie określił prawidłowo, w jaki sposób zostanie ustalona wysokość oprocentowania.
Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. (aktualnie BNP Paribas Bank Polska)
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty kredyty wraz z odsetkami w terminach określanych w ust. 3. Spłata kredytu następuje w złotych. Zmiana kursu waluty wpływa na wysokość salda kredytu oraz raty kapitałowo-odsetkowej.”
Klauzula odsetkowa:
„Oprocentowanie kredytu wynosi w dniu zawarcia niniejszej umowy 3,86 % w stosunku rocznym. Oprocentowanie jest zmienne i ustalane jest w oparciu o stopę referencyjną 3 M LIBOR zaokrągloną do czwartego miejsca po przecinku, obowiązującą w Banku w dniu podpisania umowy kredytu, a w okresie kredytowania – w pierwszym dniu kolejnego okresu stabilizacji oprocentowania oraz przy uwzględnieniu marży Banku w wysokości 1,4 punktów procentowych.”
Postanowienie regulaminu dot. spłaty:
„Kredyty udzielane w złotych są wypłacane i spłacalne w złotych.”
Postanowienia regulaminu dot. walut wymienialnych:
„Kredyty w walutach wymienialnych wypłacane są w złotych, przy zastosowaniu kursu kupna waluty obowiązującego w Banku w chwili wypłaty. Kredyty w walutach wymienialnych podlegają spłacie w złotych, przy zastosowaniu kursu sprzedaży waluty obowiązującego w Banku w chwili sprzedaży.”
ING Bank Śląski S.A.
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„Bank udziela Kredytobiorcy na jego wniosek (…) kredytu w złotych indeksowanego kursem CHF w łącznej wysokość (…). Równowartość wskazanej kwoty w walucie CHF zostanie określona na podstawie gotówkowego kursu kupna CHF Banku z dnia wypłaty (uruchomienia) pierwszej transzy kredytu (kurs notowany z pierwszej tabeli kursowej Banku – tabela A w tym dniu) i zostanie podana w harmonogramie spłat. (…)” a także „Kredy zostanie uruchomiony w złotych, a jego równowartość w walucie CHF ustalona zostanie według kursu kupna określonego w § 1 ust. 1, w dniu uruchomienia pierwszej transzy kredytu.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz innymi zobowiązaniami wynikającymi z umowy kredytu. Kredyt, odsetki oraz inne zobowiązania wyrażone w CHF będą spłacane w złotych jako równowartość raty w CHF przeliczonej według gotówkowego kursu sprzedaży CHF Banku z dnia wymagalnej spłaty raty (kurs notowany z pierwszej tabeli kursowej Banku – tabela A, w tym dniu).”
Postanowienie dot. przedterminowej spłaty kredytu:
„Wartość przedterminowej spłaty, o której mowa w ust. 7 w złotych obliczana jest według kursu sprzedaży CHF określonego w ust. 1, ustalonego w dniu przedterminowej spłaty kredytu lub jego części.”
W przypadku umowy kredytu udzielanego przez ING Bank Śląski S.A. jako postanowienie niedozwolone uznawane są także zapisy dot. sposobu ustalania całkowitego kosztu kredytu. Wynika to z tego, że ww. Bank wyliczał całkowity koszt udzielonego kredytu po kursie kupna waluty obcej – nie uwzględniając różnic kursowych – a zwłaszcza tego, że jego splata nastąpi po kursie sprzedaży.
MultiBank S.A. (aktualnie mBank S.A.)
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„MultiBank udziela Kredytobiorcy na jego wniosek Kredytu hipotecznego przeznaczonego na cel określony w § 1 ust. 1 zwanego dalej Kredytem (…). Kwota Kredytu wyrażona w walucie CHF jest określana na podstawie kursu kupna waluty CHF z tabeli kursowej BRE Banku S.A. z dnia i godziny uruchomienia Kredytu/transzy.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Raty kapitałowo–odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej BRE Banku S.A., obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50.”
Polska Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. (PKO BP S.A.)
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, stosuje się kurs kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązujący w PKO BP SA w dniu realizacji zlecenia płatniczego.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Potrącenie środków z rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w walucie polskiej następuje w wysokości stanowiącej różnowartość kwoty kredytu lub raty w walucie wymienialnej, w której udzielony jest kredyt, według obowiązującego w PKO BP SA w dniu wymagalności, kursu sprzedaży dla dewiz (aktualna Tabela kursów).”
Nordea Bank Polska S.A. (aktualnie PKO BP S.A.)
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„W przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, kwota kredytu wypłacana w złotych, zostanie określona poprzez przeliczenie na złote kwoty wyrażonej w walucie, w której kredyt jest denominowany, według kursu kupna tej waluty, zgodnie z Tabelą kursów, obowiązująca w Banku w dniu uruchomienia środków, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych.”
Postanowienie dot. spłaty kredytu:
„Do przeliczeń wysokości rat kapitałowo-odsetkowych spłacanego kredytu, stosuje się kurs sprzedaży danej waluty według Tabeli kursów obowiązującej w banku w dniu spłaty, w momencie dokonywania przeliczeń kursowych.”
W przypadku Nordea Bank Polska często jako postanowienie niedozwolone uznawany jest także zapis dot. całkowitego kosztu kredytu. W tym przypadku Bank ten wyliczał całkowity koszt udzielonego kredytu w złotówkach, nie uwzględniając różnic kursowych.
Lukas Bank S.A. (aktualnie Credit Agricole Bank Polska S.A.)
Postanowienie dot. wypłaty kredytu:
„Kredyt zostanie wypłacony w złotych polskich po przeliczeniu kwoty określonej w § 1 według kursu kupna dewiz, obowiązującego w Tabeli kursów walut w LUKAS Banku w dniu uruchomienia każdej z kolejnych transz. (…)”
Jak wykorzystać istnienie klauzuli w umowie?
Co można zrobić jeżeli w umowie występuje klauzula abuzywna?
Jeżeli w umowie występuje niedozwolony zapis umowny, kredytobiorca uprawniony jest do wystosowania żądań przeciwko bankowi o unieważnienie umowy ewentualne jej odfrankowienie.
Czy jeżeli kredytobiorca zawarł aneks do umowy frankowej, w którym określił obiektywne sposoby ustalania kursu waluty, frankowiczom nie przysługują roszczenia względem banku?
To zależy. Co do zasady, oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone, dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Jednak jeżeli aneks zawarty został na skutek indywidualnych konsultacji kredytobiorcy z bankiem, dochodzenie roszczeń może okazać się utrudnione.
Czym się różni odfrankowienie od unieważnienia umowy kredytu w CHF?
Ważne
Unieważnienie umowy wywołuje silniejszy skutek. Umowę uznaje się jak gdyby nigdy nie została zawarta, a strony są zobowiązane wzajemnie oddać sobie to, co świadczyły (bez odsetek, kosztów, prowizji, ubezpieczenia itd).
Przykład 1.
Unieważnienie umowy kredytu frankowego - 400000 PLN indeksowany do CHF
Kredytobiorca otrzymał kredyt w wysokości 400000 złotych (indeksowany do CHF) w 2009 roku.
1. Kwota kredytu
400 000 PLN
2. Kwota spłacona
380 000 PLN
3. Saldo wg banku
430 000 PLN
Różnica wynikająca z unieważnienia umowy (1-2)
20 000 PLN
Zysk dla klienta (3-1)
Przykład 2.
Unieważnienie umowy kredytu frankowego - 400000 PLN indeksowany do CHF
Kredytobiorca otrzymał kredyt w wysokości 400000 złotych (indeksowany do CHF) w 2008 roku.
1. Kwota kredytu
400 000 PLN
2. Kwota spłacona
430 000 PLN
3. Saldo wg banku
440 000 PLN
Nadpłata wynikająca z unieważnienia umowy (2-1)
30 000 PLN
Zysk dla klienta (3-1)
Jeżeli konsument spłacił więcej niż pierwotna kwota uzyskana od banku, może odzyskać nadwyżkę.
Ważne
Odfrankowienie kredytu
To wyeliminowanie z umowy klauzuli waloryzacyjnej. Zakłada, że umowa kredytu pozostaje ważna, ale umowę należy odczytywać tak, jak gdyby nie zawierała ona klauzuli waloryzacyjnej – kredyt od samego początku zostaje “przekształcony w kredyt złotowy”, ale z oprocentowaniem LIBOR PLUS MARŻA. Saldo pozostałego do zapłaty kredytu spada, a konsument może żądać wypłacenia nadpłaty kredytu, jaką do tej pory zapłacił oraz zmniejszenia przyszłych rat kredytu.
Przykład 3.
Odfrankowienie umowy kredytu w CHF - 400000 PLN indeksowany do CHF
Kredytobiorca posiada kredyt 400 000 PLN indeksowany do CHF zaciągnięty w 2010 roku. Od początku spłacał kredyt w wysokości ustalonej przez bank – dla ułatwienia przyjmijmy, iż rata kredytu wynosiła średnio 1700 złotych.
1. Rata kredytu indeksowanego do CHF
1700 PLN
2. Rata kredytu w PLN (LIBOR+ Marża)
1200 PLN
3. Różnica (1-2)
500 PLN
4. Ilość nadpłaconych rat
10 lat x 12 miesięcy
= 120 rat
5. Nadpłacona kwota
(3 x 4)
60 000 PLN
6. Saldo wg banku
420 000 PLN
7. Saldo po odfrankowieniu
300 000 PLN
Zysk dla klienta (6-7+5)
Czy kredytobiorca może wybrać czy żąda unieważnienia lub odfrankowienia umowy?
Tak. Chociaż zaleca się tworzenie roszczeń tzw. kaskadowych, a więc żądania unieważnienia, ewentualnie w przypadku oddalenia powództwa w tym zakresie – odfrankowienia.
Ważne
Co jest bardziej korzystne - odfrankowienie czy unieważnienie umowy?
Dużo bardziej korzystne jest unieważnienie umowy, co ilustrują powyższe przykłady.
Unieważnienie umowy następuje jednak zawsze wyłącznie za wyraźną zgodą kredytobiorcy. Skutkuje bowiem obowiązkiem zwrotu różnicy między kredytem udzielonym a spłaconym, na co nie każdy klient może sobie pozwolić.
Jaka jest szansa na wygraną z bankiem?
Jak wskazują statystyki – kredytobiorcy frankowi w latach 2021-2011 wygrali ponad 93% spraw frankowych.
Dlaczego wyrok ws. Państwa Dziubak jest tak ważny dla frankowiczów?
Sprawa Państwa Dziubak to najsłynniejsza sprawa frankowa w Polsce. Justyna i Kamil Dziubak w 2008 r. zawarli umowę o kredyt hipoteczny indeksowany do franka szwajcarskiego na okres 480 miesięcy, czyli 40 lat.
Państwo Dziubak dostrzegając wady prawne łączącej ich z bankiem umowy, wytoczyli powództwo przeciwko bankowi, a sprawa rozpatrywana jest przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Sąd rozpoznający sprawę w toku postępowania skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej tzw. pytania prejudycjalne.
Trybunał Sprawiedliwości, że w przypadku uznania przez sąd krajowy danego postanowienia umownego za nieuczciwe, istnieją dwie możliwości rozstrzygnięcia co do dalszego bytu prawnego umowy. Jednym z rozwiązań jest stwierdzenie jej nieważności (gdy konsument się na to godzi) albo w przypadku gdy sąd dojdzie do przekonania, że umowa może być dalej wykonywana należy wyeliminować z umowy nieuczciwe postanowienia przy jednoczesnym utrzymaniu w mocy pozostałych postanowień umowy, jednak bez uzupełniania treści umowy jakimikolwiek innymi przepisami o charakterze ogólnym.
Co musisz zrobić, aby odzyskać swoje pieniądze?
Czy muszę iść do sądu, aby wygrać z bankiem?
Tak. Obecnie, pomimo licznych zapowiedzi, nie powstała żadna ustawa regulująca kompleksowo sytuację frankowiczów.
Jak wyliczyć roszczenie należne od banku?
Wyliczeń roszczeń od banku dokonuje ekonomista. W procesie sądowym poprawność wyliczeń sprawdza biegły sądowy.
Jak rozpocząć procedurę postępowania sądowego przeciwko bankowi i ile to trwa?
1
W pierwszej kolejności adwokat lub radca prawny dokonuje analizy umowy i sprawdza, czy występują w niej niedozwolone postanowienia umowne oraz dokonuje wstępnego wyliczenia kwot należnych od banku – analiza odbywa się na spotkaniu.
2
Jeżeli adwokat lub radca prawny zakwalifikuje sprawę do postępowania sądowego, kredytobiorca uzyskuje z banku historię spłaty kredytu.
3
Po uzyskaniu historii spłaty kredytu, ekonomista dokonuje szczegółowych wyliczeń należnych kwot od banku.
4
Kredytobiorca składa reklamację wraz z wezwaniem do zapłaty.
5
Bank składa odpowiedź na reklamację.
6
Adwokat lub radca prawny przygotowuje i składa pozew.
7
Postępowanie sądowe.
Ile to wszystko trwa?
Pozyskanie historii spłaty kredytu
Około 3 tygodnie
Reklamacja i odpowiedź
Około 1,5 miesiąca
Przygotowanie pozwu i rozprawa przed Sądem – I rozprawa
Około 8 miesięcy
Dalsze postępowanie przed sądem, apelacja
Około roku
Z jakimi kosztami muszę się liczyć?
1. Pozyskanie historii spłaty kredytu
Około 300 złotych
2. Opłata sądowa od pozwu
1000 złotych
3. Ewentualna zaliczka na biegłego
Około 2000 złotych
4. Koszty kancelarii
Zależne od wartości kredytu
Czy roszczenia względem banku przedawniają się?
Roszczenie o stwierdzenie nieważności nie podlega przedawnieniu.
Roszczenie o tzw. odfrankowienie umowy przedawnia się. Termin przedawnienia wynosi 10 lat. Oznacza to, że kredytobiorca ma prawo żądać nadpłat wyłącznie za ostatnie 10 lat spłacania kredytu.
Czy warto czekać z pozwaniem banku?
Nie. Z każdym miesiącem ulegają przedawnieniu bowiem kolejne raty nadpłaconego kredytu – oznacza to, iż kwota możliwa odzyskania od banku maleje! W przypadku tzw. odfrankowienia kredytobiorca może dochodzić nadpłat wyłącznie za ostatnie 10 lat.
Warto pamiętać, że każda rata przedawnia się osobno! A więc jeżeli kredytobiorca zawarł umowę więcej niż 10 lat temu nie oznacza to, iż nie może dochodzić roszczenia. Jego roszczenie będzie ewentualnie trochę mniejsze.
Co zrobić, aby przerwać bieg terminu przedawnienia?
Należy złożyć pozew, ewentualnie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej.
Jeżeli kredytobiorca nie chce wytaczać powództwa może coś zrobić, aby jego roszczenie nie uległo przedawnieniu?
Tak. W takim przypadku warto złożyć wniosek o zawezwanie do próby ugodowej.
Czy jeżeli kredytobiorca pozwał bank może nie płacić kredytu?
Wraz ze złożeniem pozwu, kredytobiorca może wnieść o udzielenie tzw. zabezpieczenia roszczenia przez sąd. Sąd rozpatruje taki wniosek w terminie 2 tygodni od jego złożenia. Jeżeli uwzględni wniosek, sąd może orzec o zawieszeniu spłaty kredytu na czas trwającego procesu.